واکاوی نقش نظام‌مهندسی شهرسازی در کنترل توسعه کالبدی شهرها (نمونه موردی: سازمان نظام‌مهندسی ساختمان، استان تهران)

مقدمه و هدف پژوهش:  این پژوهش با هدف واکاوی نقش نظام‌مهندسی شهرسازی در کنترل توسعه کالبدی شهر تهران انجام شده است. زمانی توسعه کالبدی به‌صورت منظم و سازمان‌یافته کنترل می​شود که چارچوبی برای ایجاد کنترل توسعه شهری مشخص‌شده باشد و مهندسان شهرساز عضو سازمان نظام‌مهندسی به‌عنوان افرادی آگاه با کمک قدرتی که از طرف سازمان نظام‌مهندسی به آن‌ها اعطا شده است، معیارها را در شهر اعمال کنند. روش پژوهش:  روش پژوهش بر اساس هدف کاربردی و ازنظر ماهیت توصیفی و از نوع همبستگی است. جهت گردآوری داده‌ها از روش اسنادی و میدانی، به‌منظور تدوین و تایید شاخص های تحقیق از روش دلفی در 3 مرحله نظرسنجی از ده نفر از بزرگان شهرسازی استفاده شده است. برای تحلیل داده‌ها از آزمون T تک نمونه‌ای، رگرسیون چند متغیره، جهت بررسی نرمال بودن داده​ها از آزمون کولوموگروف-اسمرینوف استفاده‌ شد. جامعه آماری تحقیق شامل مهندسان شهرساز دارای پروانه اشتغال به کار، عضو سازمان نظام‌مهندسی استان تهران، به تعداد 35 نمونه می‌باشد. سنجش شاخص های تحقیق با طیف لیکرت و با میانگین مفروض 3 و تعداد 8 مؤلفه و 26 شاخص صورت گرفت. این مؤلفه‌ها شامل؛ طرح جامع شهری، ملاحظات پدافند غیرعامل، طرح توجیهی افزایش محدوده شهرها، طرح توجیهی در خارج از محدوده و حریم شهرها، تهیه طرح جزئیات شهرسازی، انطباق شهری ساختمان، طرح تفکیک اراضی و انطباق کاربری اراضی شهری هستند. یافته‌ها:  بر اساس نظرات خبرگان میانگین کل شاخص​ها برابر با 4.01 می‌باشد که از میانگین مفروض(3) بالاتر است. با استفاده از ضریب بتا بیشترین پیوند رگرسیون بین کنترل توسعه کالبدی شهر تهران و معیار طرح تفکیک اراضی (r=0.787) است. میزان واریانس تبیین شده کنترل توسعه کالبدی شهری توسط مؤلفه‌های متغیر پیش‌بینی (0.43) است که معنی‌دار است. نتیجه گیری:  نتایج نشان می​دهد 43 درصد از کنترل توسعه کالبدی شهری، تحت تأثیر متغیرهای مذبور (طرح جامع شهری، ملاحظات پدافند غیرعامل، طرح توجیهی افزایش محدوده شهرها، طرح توجیهی در خارج از محدوده و حریم شهرها، تهیه طرح جزئیات شهرسازی، انطباق شهری ساختمان، طرح تفکیک اراضی و انطباق کاربری اراضی شهری) است که نشان می​دهد تناسب و مطلوبیت بالایی داشته و از قدرت تبیین و پیش‌بینی لازم در موضوع پژوهش برخوردار است.